Fundusz rozwoju

Zasada ta ma na celu zainteresowanie organizacji branżowych (zjednoczeń), a także przedsiębiorstw (poprzez fundusze pozostające w gestii zjednoczeń) do wykrywania rezerw zysku lub nieprawidłowości w tym zakresie. Dotyczy to oczywiście zarówno przedsiębiorstw rentownych, jak i planowo deficytowych.

Przedsiębiorstwo realizuje swój udział w zysku w postaci odpisu na fundusz rozwoju będący formą funduszu samofinansowania. Pozwala to na wykorzystanie zysku jako bodźca dla przedsiębiorstwa, ponieważ fundusz rozwoju wiąże rozszerzoną reprodukcję przedsiębiorstwa z rentownością.

Zasadniczym źródłem tworzenia funduszu rozwoju jest zysk przedsiębiorstwa (po potrąceniu odpisów na fundusz zakładowy i wpłacie części zysku do zjednoczenia). W przedsiębiorstwach planowo deficytowych lub w przedsiębiorstwach osiągających rentowność, która nie wystarcza na pokrycie potrzeb w zakresie funduszu rozwoju, źródłem tym jest podmiotowa dotacja zjednoczenia planowana na okresy wieloletnie (co najmniej dwuletnie) z podziałem na poszczególne lata.

Fundusz rozwoju służy na zwiększenie funduszu statutowego i po uzupełnieniu tego funduszu jest jednym ze źródeł tworzenia funduszu inwestycyjno-remontowego. W ten sposób realizowane jest powiązanie dwóch sfer gospodarki przedsiębiorstwa — eksploatacyjnej i inwestycyjnej. Przeznaczenie funduszu rozwoju przede wszystkim na finansowanie własnych środków obrotowych i możliwość przekazania zbywającej jego części na inwestycje tworzy ogólne ramy dla „gry zapasy-inwestycje”. Gra ta sprowadza się do jednej z dwóch możliwości: 1) zwiększenia środków obrotowych lub 2) zwiększenia inwestycji. Chcąc zainteresować przedsiębiorstwa inwestycjami, stwarza się warunki sprzyjające ograniczeniu przyrostu zapasów i przeznaczeniu uzyskanych stąd środków na inwestycje. Nie ulega bowiem wątpliwości, że traktując przyrost zapasów jako sui generis inwestycje mało efektywne ekonomicznie czy nawet w wielu wypadkach jako zło konieczne, skłania się przedsiębiorstwo do tego, by dokonywało inwestycji polegających na tworzeniu środków trwałych 1.