Przedsiębiorstwo powinno gromadzić w swych magazynach zapasy materiałów uzasadnione gospodarczo pod względem asortymentu i ilości. Sprawa jest ważna przede wszystkim dlatego, że nadmierne zapasy pociągają za sobą zazwyczaj wzrost kosztów finanso- wania i magazynowania oraz powodują zniszczenia i marnotrawstwo, a niekiedy także przyczyniają się do występowania zjawiska „ekonomicznego zużycia materiałów”. Natomiast zbyt małe zapasy mogą się przyczyniać do powstawania przestojów’ w produkcji. Sprawę tę można rozpatrywać również z ogólnogospodarczego punktu widzenia, przy czym w tym aspekcie należy zwrócić uwagę na okoliczność, że skoro istnieje bilansowanie wielkości produkcji materiałów budowlanych z zapotrzebowaniem materiałowym ze strony budownictwa, to nadmierny zapas podważa równowagę tego bilansu, powodując w jakimś innym przedsiębiorstwie niedobory materiałowe.
Badanie zapasów materiałowych zmierza zatem do ujawnienia, czy przedsiębiorstwo utrzymuje zapasy o racjonalnej wysokości, przy czym chodzi tu zarówno o pogląd na ogólną wartość zapasów materiałowych, jak i na ilość poszczególnych rodzajów lub asortymentów.
W celu ujawnienia, czy posiadane zapasy mają racjonalną wysokość, porównuje się wielkość zapasów poszczególnych rodzajów materiałów z wielkością ich zużycia w produkcji i ustala się na podstawie tych porównań odpowiednie wskaźniki rotacji materiałów (czas obrotu w dniach). Wielkość zapasów przyjmowaną do porównań oblicza się metodą średniej arytmetycznej na podstawie stanu zapasów na początek i koniec poszczególnych okresów miesięcznych lub kwartalnych. Porównaniem obejmuje się w zasadzie materiały najważniejsze z punktu widzenia danego rodzaju produkcji.
Wskaźniki rzeczywistego czasu obrotu w dniach oblicza się mnożąc iloraz zapasu i zużycia przez liczbę dni występujących w badanym okresie. Wskaźniki normatywnego czasu obrotu ustala każde przedsiębiorstwo, ponieważ stanowią one właściwą podstawę do ustalenia wielkości normatywu zapasów materiałów.
Obliczone w podany sposób wskaźniki rzeczywistego czasu obrotu można zestawiać nie tylko ze wskaźnikami normatywnymi, lecz również ze wskaźnikami rzeczywistymi z okresów poprzednich. Porównanie wskaźników rzeczywistych z nor-
Leave a reply